Voltooid leven?

Luister de blog

In september overleed een 64-jarige Amerikaanse in de Sarco. Dat is een nagelnieuwe ‘zelfdodingscapsule’. In de Zwitserse bossen, gechaperonneerd door een arts. Ze is de eerste in haar soort. Zowaar een succes. Beeld u er zo’n space-achtige velomobiel bij in. Regel waar ze hem voor u moeten neerzetten — op een berg, aan zee, alles is bespreekbaar, ga zitten en geniet van uw favoriete uitzicht. Druk op de Stikstof-Knop™️ en: zoef! Volgens de makers: “vreedzaam, snel en waardig”. Een verstikkinkje van hooguit vier minuten. Heel wat korter dan bij dat steeds populairdere poedertje Middel X, daar praten we algauw over  uren. Maar even onomkeerbaar. Spijt is uitgesloten.

Het eigen leven beëindigen versimpelt. Een kind kan de was doen. En daarin schuilt hem het gevaar. Vooraleer u zich afvraagt of de wereld nu helemaal knetter is: slechts 5% van de bevolking die over levensbeëindiging nadenkt, doet het echt. Maar: met de Sarco zou dat weleens kunnen veranderen, hoe gek het vandaag nog klinkt. Nieuwe technologieën zijn vaak onverwacht revolutionair. Denk aan de gsm, die ook ooit werd weggewuifd. De vereenvoudiging stimuleert wellicht het geloof in de maakbaarheid van de dood. Mensen met een stervenswens en die niet ziek zijn zitten in alle geledingen van de samenleving. Het is niet alleen de bejaarde burgerij die erover praat (u weet wel: dat ‘voltooid leven’), aldus een Nederlands onderzoek. Het is een misvatting dat potentiële Sarco-gebruikers en konsoorten louter uit die klasse afkomstig zouden zijn: diegenen die het gewend zijn de regie over hun leven te hebben – van schoolkeuze tot andere belangrijke beslissingen; die hun hele leven autonomie kenden, en die die zelfbeschikking ook aan het einde willen behouden. Integendeel, het gros past helemaal niet in dat bijna romantische plaatje. En die vinden de weg naar de Sarco wellicht niet.

Dat “idyllische sterven” (echt waar, zo wordt het verkocht) is immers aan hen niet besteed. Want voorlopig kan het in de buurt alleen in Zwitserland. Zelfmoordtoerisme is een vier maanden durend proces en wie heeft die tijd? En vooral: een enkeltje Dignitas is erg duur. Er bestaat geen verzekering voor. En volledig uit eigen zak te betalen, want wie geld toestopt is medeplichtig aan moord. Bovendien lopen mensen uit een minder bevoorrechte sociaal-economische positie om heel andere redenen rond met een doodswens. Het gaat hen over eenzaamheid, zich tot last voelen, financiële problemen. En ze zijn vaak niet eens oud. In de onderzoeksgroep (vanaf 55 jaar) was driekwart onder de 75 jaar! Dat klinkt niet als een voltooid leven … Naar hoe het met de bevolkingsgroep daaronder is gesteld is het gissen.

Na de zorg op twee snelheden volgt het sterven op twee snelheden. De overheid voorziet inzake levensbeëindiging controle, met in België de Wet betreffende de euthanasie. Alleen moet  je daar dus ziek voor zijn. Wie geld heeft omzeilt dat en koopt de dood in het buitenland gewoon af. Nochtans zomaar plots zonder arts euthanasie kunnen plegen, je leven van het ene moment op het andere in eigen handen nemen, is een verwerpelijk idee. Mensen zijn immers heel ambivalent over hun doodsverlangen. De meesten hebben daarnaast ook nog gewoon een levenswens. Nieuwe omstandigheden, ontmoetingen kunnen plots weer levensvreugde geven.

Misschien getuigt het met vrucht beëindigen van een maandenlang voortraject wel van een verschrikkelijk isolement. Al dat geld en niemand om het mee te delen … Als ze over hun dood mochten kunnen beslissen dan willen de meeste mensen liefst 1) niet alleen sterven en 2) niet stikken. Het is  precies wat de Sarco doet.

Vindt u deze blog wel wat hebben? Geef hem onderaan een hartje!

Delen op Facebook of X kan ook: klik op de knop linksonder en klaar.

Wilt u graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: uw reactie is zichtbaar).

2025, 24 februari, Kessel-Lo (België). Foto: Koen Vandenborre.

Het onderzoek waarnaar wordt verwezen werd uitgevoerd door dr. Ghislaine van Thiel, universitair hoofddocent bio-ethiek aan de Universiteit Utrecht​.

Nood aan een babbel? Zelfmoordlijn 1813 of Tele-Onthaal (bel 106), beiden 24/7.

Uitgelezen? Luister hier op Spotify naar mijn nieuwe single Lisbeth Yes (rechtstreekse link naar song).