Batsen met een prostituee, haar vermoorden en ze dan rippen (dat maakt een gratis beurt!): het is een lucratieve move in het populaire game GTA. Het spel bulkt van de goddeloze fantasieën en de bruutheid en dat is big business. De moraal mag dan al eens met de voeten worden getreden.
Geweld is niet mijn ding. Na de gruwelijke confrontatie met Aragog in het Verboden Bos tijdens een Harry Potter-spel gamede ik nooit meer. Ik kijk geen actiefilms laat staan vechtsport. Dat maakt van mij nog maar eens een platbroek. Want we smullen massaal van geweld, door allerlei redenen vergoelijkt.
Zolang mensen agressief gedrag binnen een legaal spel stellen probeer ik er rustig mee om te gaan. Ik vat wel meer dingen niet. Als agressie daarentegen tot kunst wordt verheven is het andere koek. Dan rolt dit mietje zijn spierballetjes. Want wat wanneer een museum georganiseerde knokpartijen roemt? Zogezegd omwille van het ‘vernuft’ ervan, de ‘schoonheid’, en ze beschouwt als 'de ultieme vorm van vrijheidsbeleving'? Het is waar de bekroonde expo Bosfights van de fotograaf Sebastian Steveniers over ging.
Bij bosvechten gaan mannen op een geheime plek ongewapend op de vuist. Steveniers’ foto’s beroeren, roepen vragen op. Dat is meteen de instinker, want de fotograaf antwoordt zelf. Op merkwaardige toon: “De serie verstoort onze politieke, esthetische en gerechtelijke gevoeligheden en nodigt ons uit om opnieuw na te denken over wat vrijheid betekent,” klinkt het. “In de wereld van Bosfights wordt vijandigheid omgezet in respect, vijanden in vrienden en wordt geweld de ultieme uitdrukking van de wil om vrij te leven.” Het lijkt een overweging waard: agressie als ultieme drijfveer. Ondertussen kende dit zieke idee wèl wereldwijd succes. Toegedekt onder de vlag van kunst.
Kunst afkeuren is algauw burgerlijk of preuts. Dus nemen we bij voorkeur publiekelijk geen aanstoot, aan bijvoorbeeld een onaangekondigde wijdbeens zittende naakte dame, zoals op de beurs Art Rotterdam, of aan de rechttoe rechtaan-seks in La vie d’Adèle, bekroond met de Gouden Palm en eerder toevallig niet met een Pornoscar (overigens wel een lievelingsfilm). En wat te denken van de Nederlandse artieste TINKEBELL. die onder de titel My dearest cat Pinkeltje van haar door haarzelf gewurgde 'depressieve' kat een handtas maakte? Dat gevoel van eenparig allerlei uitwassen zomaar te moeten dogen wringt. Los van het oordeel kan iets gewoon ook onprettig aanvoelen. Maar in de vrijheid om dat in het openbaar uit te spreken voelen mensen zich danig beknot. In de plaats daarvan schelden ze elkaar op allerhande fora in vaak schabouwelijk Nederlands uit.
Zodra de cultuur het toeliet gingen kunstenaars altijd al vernieuwen. Dat verontwaardigde vaak, precies wat ook ik nu voel. Maar zonder revolte in het verleden zou veel kunst vandaag niet bestaan. Dat is een goede reden om het ongebreideld maken van kunst te blijven aanmoedigen. De vraag is of Bosfights een grens overschreed. Maar dat is bij voorbaat een loze discussie. De vraag naar relevantie is daarom wellicht zinvoller.
Misschien is het, vooraleer te exposeren, niet onnuttig artiesten te peilen naar hun boodschap. Dat verrast soms, neem nu Wim Delvoye over zijn wereldbekende kakmachine Cloaca: “Filosofische kwesties als de invloed van biotechnologische evolutie doen ons fundamentele vragen stellen over de aard van het ‘mens-zijn’, de maakbaarheid ervan.” Ga door, Wim, ik ben nog niet mee. “Als we een biologisch gegeven zijn dat uiteindelijk slechts uitwerpselen produceert, dan toont Cloaca alleszins aan dat we hierin niet uniek zijn.” Wow. In hoeverre die ranzigheid die vragen na ongeveer 23 jaar beantwoordt weet niemand.
Veel relevanter is de, weliswaar minder succesvolle, kortfilm Sybille II, ook van Delvoye. Laat u niet afschrikken door de uitleg: “Een in eerste instantie bedrieglijk okergeel, bijna abstract kleurenveld onthult langzaam een landschap van ongewone kenmerken en uiteindelijk al te menselijke fysieke processen die tegelijkertijd aantrekken en afstoten.” De korte versie luidt: het zijn close-ups van jeugdpuistjes die worden uitgeknepen. Pertinent, ten tijde van de megapopulaire TikTok-filmpjes waarin mee-eters, puistjes en ingegroeide haren worden aangepakt. De befaamde Dr. Pimple Popper heeft op dat platform alleen al 16 miljoen volgers: ze verheft de kunst van het uitknijpen van puistjes tot het erfgoed van morgen. Ongetwijfeld laat ergens een kunstkenner zich nu ontvallen: "Delvoye is altijd zijn tijd ver vooruit."
Vindt u deze blog wel wat hebben? Geef hem onderaan een hartje!
Delen op Facebook of Twitter kan ook: klik op de knop linksonder en klaar. Wilt u graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: uw reactie is zichtbaar).
2021, 13 april, Kortrijk (Fotofestival Track & Trace, Bosfights/Live Free, Sebastian Steveniers) (België). Foto: Floor Elli.
Cloaca van Wim Delvoye in actie (YouTube).
Sybille II van Wim Delvoye kijkt u hier (YouTube).
Meer over My dearest cat Pinkeltje van TINKEBELL. (opgelet: expliciete beelden).
Bosfights/ Live free op de International Photography Awards (Eervolle vermelding).
La vie d'Adèle (trailer, Nederlands ondertiteld).
Uitgelezen? TELKENS ALS JE NAAR ONS KOMT, mijn single, luistert u op Spotify, kijk je op YouTube of koop je in de iTunes Store (99 cent).
Comments