De clichés van de zachte sector

Ik ga tegenwoordig weer baardloos door het leven. Ik begon me iets te veel op een verpleger te lijken.

Ik blijf me erover verbazen hoe zogenaamde experten uit de geestelijke gezondheidszorg te pas en te onpas primetime halen met hun gebazel. Programma’s als Therapie en Als je eens wist zijn ware apotheosen en voerden ze bijna allemaal op, de professionals die een karikatuur van zichzelf maakten: het langharige kunstenaarstype (Marc Van Steenkiste, psychiater), de lesbolook-met-piekjeshaar-en-gekke-bril (Griet Van Vaerenbergh, psycholoog), de verwaaide professor met wilde dos (Dr. Frédéric Declercq, expert daderpathologie), de stoïcijns-met-een-blik-van-o-wat-een-vreselijke-wereld-toch-waarin-wij-leven-kijkende adviseur (Marijke Weewauters, expert gendergeweld), de hippie-eske alternativo (Roland 'ik praat met u over alles, behalve over het Vlaams Belang’ Sinnaeve, psycholoog — voor de duidelijkheid: die woorden leg ìk hem in de mond) en de bebaarde salonsocialist (Gert De Kinder, psycholoog, zowaar, terzijde, de look-a-like van Ed Mackenzie in Big Little Lies). En dan is er natuurlijk ook nog de plezante nonkel (Willy Cole, relatietherapeut, adept van de ­zelfperceptietheorie van Bem — daar ga ik me hier verder niet aan wagen).

De zachte sector is vergeven van die clichéfiguren. En wanneer het gaat om een positieve boodschap uit te dragen over hun werk, drempelverlagend te willen zijn, houden ze in de media maar beter hun mond. Ze berokkenen vaak meer kwaad dan goeds. Met hun gewauwel houden ze precies diegenen die de ggz niet weet te bereiken nog verder op afstand: zij die evenzeer vastlopen in het leven maar dat softe gedoe niet lusten. Zie ook Tony Soprano.

Het deed zich vorige week nog maar eens voor toen VRT NWS laat, naar aanleiding van de sigaret die weer in de ban wordt geslagen, een tabakologe voor de lens haalde: een mistroostige figuur, het vleesgeworden voorbeeld van precies datgene wat je als nakend gestopte roker vreest te gaan worden, namelijk het slachtoffer van een grenzeloos grauw bestaan, gecompenseerd met vreetbuien (laps, fatshaming aan mijn broek), en voor eeuwig belast met een blik die smeekt om een genotsmiddel. Spreekbuizen zouden vooral moeten dienen om andersdenkenden te overtuigen. Hun achterban hebben ze immers al mee. Het geval wil echter dat ze vooral voor eigen parochie preken. En dat wie daar het zijne van denkt bij voorbaat afhaakt. Het is die andere groep, die kampt met geestelijke problemen en die niets heeft met dat geitenwollensokkentype, die niet wordt bereikt. Het is tekenend: volgens het blad Psychologies komt ongeveer vijftig procent van de mensen bij de fysiotherapeut omdat ze aandacht nodig hebben, een gesprek, aangeraakt willen worden. In Sekswerkers getuigde Sonia Verstappen, de moeder aller Brusselse prostituees, dat tijdens haar jarenlange carrière achter het raam nogal wat van haar klanten niet eens voor De Daad kwamen. Ze wilden gewoon voelen, verstillen, zonder bijvragen. Aandacht krijgen van een gewone mens, die zwijgt, zonder dat onafgebroken irritante begrijpende geknik.

Het afschaffen van Rode Neuzen Dag vorig jaar valt te betreuren. Zulke initiatieven halen de de hulpverlening vanonder het stof. In Nederland wisten initiatieven als het Depressiegala en het Deprestival jarenlang ruime media-aandacht te trekken. Pijn en leed worden op die manier geëerd als deel van het zijn: overlevers getuigden, heel broos, over hun herstel. Geen begrafenissfeer maar een realistische weergave van hoe het met psychische kwetsbaarheid is gesteld: er zijn sombere momenten, en ze zijn met veel, maar gelukkig is er nu en dan goeds. Dat is heel wat anders dan dat zoveelste gemummel met vreugdeloze blik van de Beroeps. Er blijft, is de boodschap uit eerste hand, ondanks alle kommer en kwel, voor de meesten van ons, voldoende over om dit leven te vieren.

Vindt u deze blog wel wat hebben? Geef hem onderaan een hartje!

Delen op Facebook of Twitter kan ook: klik op de knop linksonder en klaar. Wilt u graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: uw reactie is zichtbaar).

2023, 24 oktober, Leuven (België). Foto: selfie.

De reeksen Als je eens wist,Therapie en Sekswerkers zijn te bekijken op VRT MAX. Het Depressiegala (om onbekende reden alleen de editie van 2017) en het Deprestival (2018) zijn te bekijken op NPO Start.

Op de valreep ontdekte ik nog dit heerlijke stukje van Jo Van Damme schreef over de reeks Therapie in De Standaard, helaas alleen voor abonnees (die lezen het hier).

Uitgelezen? TELKENS ALS JE NAAR ONS KOMT, mijn single, blijft voor u beschikbaar op Spotify, op YouTube of te koop in de iTunes Store (99 cent).